نارسایی کلیه ، پیشگیری و  راهکار های درمان

دکتر مجید حقیقت؛ متخصص کلیه و مجاری ادراری

نارسایی کلیه، حالتی است که عملکرد طبیعی کلیه‌ها متوقف می‌شود. دو نوع نارسایی کلیه وجود دارد: نارسایی حاد کلیه و نارسایی مزمن کلیه.

 نارسایی حاد کلیه

نارسایی حاد کلیه وقتی است که به طور ناگهانی عملکرد طبیعی کلیه‌ها متوقف می‌شود. اغلب، علت آن مسمومیت با سموم، داروهای مضر، کاهش شدید فشارخون، ضربات و صدمات، عفونت و یا انسداد در جریان ادراری می‌باشد. این حالت موقتی بوده و اغلب کلیه‌ها به عملکرد معمول یا نزدیک به آن بر می‌گردد. هر چند ممکن است در مواردی که درمان نشده باقی بماند به نارسایی مزمن کلیه تبدیل شود. در این موارد شدید ممکن است، دیالیز به طور موقت نیاز باشد و بعد از آن کلیه‌ها سلامت خود را بازیابند. 

 نارسایی مزمن کلیه

شدیدترین شکل بیماری کلیوی، نارسایی مزمن و پایدار کلیه‌ها می‌باشد. در این حالت کلیه‌ها آن‌چنان صدمه دیده‌اند که قادر به انجام اعمال حیاتی خود نیستند و مبتلایان برای ادامه حیات یا باید تحت درمان با دیالیز قرار گیرند یا کلیه پیوندی دریافت کنند.

 علل بروز نارسایی کلیه

 شایع‌ترین علل بروز نارسایی کلیه‌ها، دیابت و فشار خون بالا هستند. سایر علل عبارتند از: بیماری‌های ارثی مانند کلیه پلی‌کیستیک، بیماری‌های مادرزادی کلیه، بیماری‌های سیستم ایمنی مثل لوپوس، سنگ کلیه، تومورها و بزرگی پروستات در مردان، ابتلا به عفونت‌های مکرر ادراری.

 علائم بروز نارسایی مزمن کلیه

1-معمولاً اولین علامت بیماری مزمن کلیه که شخص را به مطب پزشک می‌کشاند، ضعف عمومی است. گرچه وقتی کلیه‌ها خوب کار نکنند می‌تواند علائم زیادی بروز کند، ولی چند علامت مهم هشدار دهنده بیماری مزمن کلیه عبارتند از:

2-تغییر در دفعات ادرار و یا چگونگی ادرار کردن

3-احساس سوزش در هنگام ادرار

4-ادرار خون آلود یا قهوه‌ای رنگ

5-ورم صورت، دست‌ها، پاها و یا شکم

6-فشارخون بالا

7-درد پهلو و یا کمر، درست زیر لبه دنده‌ها

8-علائم شایع دیگر: سرگیجه، سردرد، تهوع و استفراغ، بی‌اشتهایی، بی‌خوابی شبانه، خارش بدن، گرفتگی عضلانی درشب، عدم تمرکز حواس و غیره می‌باشد.

پیشگیری از بروز نارسایی کلیه

1-مصرف مایعات فراوان در هوای گرم می‌تواند از این بیماری پیشگیری کند.

2-مراجعه مرتب به پزشک، به جهت انجام آزمایش و سونوگرافی به ویژه در افراد بالای 40 سال هر 6 ماه یکبار

3-خودداری از مصرف خودسرانه داروها و بدون تجویز

4-عدم مصرف داروهایی که در طولانی مدت موجب اختلال در کارایی کلیه می‌شود.

 دلایل بروز سنگ کلیه

1-کم نوشیدن آب در طی روز که باید به طور معمول بین 8 - 10 لیوان هر فرد آب بنوشد. در غیر این صورت توازن بین آب و نمک و مواد معدنی و سایر محتویات درون ادرار به هم می‌خورد.

2-ابتلا به نقرس باعث بروز سنگ کلیه در فرد می‌شود.

3-عوامل ژنتیکی و ارثی

 عوامل افزایش دهنده خطر بروز سنگ کلیه

1-سابقه خانوادگی

2-افزایش سن افراد

3-جنسیت، مردان بیشتر از زنان در خطر این بیماری هستند.

4-کم‌شدن آب بدن

5-رژیم‌های غذایی خاص، رژیم‌های غذایی پر از پروتئین، سدیم و شکر خطر ابتلای شما به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

6-شاخص توده بدنی بالا، سایز بالای دور کمر و افزایش وزن خطر ابتلای شما به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

7-سابقه بیماری‌های گوارشی و یا جراحی.

 پیشگیری از بروز سنگ کلیه

برای پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه و یا عدم تشدید آن شما می‌توانید سبک زندگی خود را تغییر دهید و یا تحت نظر پزشک خود از داروهای مخصوص به نوع سنگ خود استفاده کنید.

  2 - 3 لیتر مایعات در روز (ترجیحاً آب و نوشیدنی‌های مرکبات) بنوشید.

میزان مصرف نمک را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.

مقدار پروتئین‌های حیوانی مصرفی را محدود کنید.

مصرف غذاهای غنی از اگزالات، مانند سبوس گندم، آجیل، ریواس و اسفناج را کاهش دهید.

از طریق غذاها یا مکمل‌ها، روزانه مقدار زیادی کلسیم دریافت کنید.